Mity HR. Część 6. Etat na fakturę.

Pomimo wielu elastycznych i jednocześnie nowoczesnych form współpracy, jakie występują obecnie na rynku pracy, nadal największym zainteresowaniem cieszy się standardowy stosunek pracy. Pomimo tego coraz częściej normalną umowę o pracę wypiera współpraca w oparciu o samozatrudnienie, czyli prowadzenie własnej działalności gospodarczej.

Obie formy mają zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników. Z jednej strony dopatruje się tutaj wielu korzyści podatkowych, jak również związanych z elastycznością pracy. Z drugiej zaś, taką formę traktuje się, jako wyzysk pracowników i zło konieczne, na które współpracownik musi się zgodzić. A jak jest w rzeczywistości?

Korzyści dla samozatrudnionego.

Nawet jeśli odbiorcą usług nadal będzie ten sam „pracodawca”, osoba prowadząca własną działalność gospodarczą nie ma elementu podległości i innych cech, które normlanie sugerowałyby stosunek pracy. Oznacza to, że może pracować w dowolnym miejscu, w dowolnym czasie, czy w dowolnych godzinach. Byle „praca” została wykonana. Dodatkowo te same usługi można świadczyć dla innych organizacji (jeśli kontrakt tego nie wyklucza, z powodów lojalnościowych). Samozatrudniony jest zatem sam w sobie sterem, żeglarzem i okrętem – jak mawiał Adam Mickiewicz w „odzie do radości”.

„Przedsiębiorca”, ma także kilka bardziej namacalnych plusów:

• Możliwość negocjacji wyższego wynagrodzenia za daną pracę czy usługę. Wynika to ze zdjęcia z wcześniejszego pracodawcy, kosztów zatrudnienia pracownika. Mówi się tutaj potocznie o kwocie brutto-brutto. Umiejętnie przeprowadzone negocjacje, mogą dać lepsze zarobki „na rękę”, niż w przypadku umowy o pracy.
• Większa elastyczność na rynku pracy, może dać samozatrudnionemu dużo ciekawych zleceń, których nie mógłby się podjąć przy standardowym stosunku pracy. Dzięki temu nie dość, że poznaje więcej firm, zdobywa nowe doświadczenia, ale także zarabia
• Liniowa stawka opodatkowania, może uchronić od przekroczenia drugiego progu podatkowego (32%), co byłoby nieuniknione przy umowie o pracę i zarobkach powyżej 85 528 PLN rocznie. Oczywiście stawka liniowa (19%) jest wyższa niż etatowy podatek dochodowy 18%.
• Możliwość odliczenia pewnych kosztów od podatku. Czyli części rachunków, VATu, czy zakupów, będących jednocześnie kosztem firmy.
• Preferencyjne składki ZUS (30% minimalnego wynagrodzenia), dla przedsiębiorców działających na rynku do 24 miesięcy.

Wady samozatrudnienia:

• Wspomniana wcześniej korzyść w postaci preferencyjnej stawki ZUS, nie dotyczy przedsiębiorców świadczących usługi swojemu byłemu pracodawcy. Ta sama sytuacja dotyczy osoby, które w okresie ostatnich 60 miesięcy prowadziła już jednoosobową działalność gospodarczą.
• Kosztem niższych składek na ZUS, jest niższe zabezpieczenie na wypadek zwolnienia lekarskiego, macierzyństwa, czy emerytury. Oczywiście oszczędności z tego tytułu, można zainwestować w dodatkowe ubezpieczenie i polisy.
• Przedsiębiorca odpowiada za prowadzenie księgowości, opłacanie składek ZUS i podatków. W tym celu oczywiście może pomóc biuro rachunkowe. Prowadzenie działalności to także mniejsza stabilność zatrudnienia.
• Brak dodatkowych świadczeń pozapłacowych. Co nie oznacza, że samozatrudniony nie jest w stanie samemu zorganizować sobie karty sportowej, ubezpieczenia medycznego czy polisy na życie, a w samym kontrakcie zabezpieczyć sobie rekompensatę za urlop, L-4, itd.
• Konieczność, a może bardziej możliwość budowania relacji z obecnymi i nowymi klientami, a nie zamykanie się jedynie na swojego „pracodawcę”.

Trzeba oczywiście pamiętać, że prowadzenie działalności gospodarczej, nie może być zamiast umowy o pracę. Każdy samozatrudniony, powracający z byłym pracodawcą do współpracy musi odpowiednio skonstruować swój kontrakt, aby nie narazić się na kary wynikające z kontroli PIP, ZUS, US, która stwierdziłaby fikcyjny charakter wspomnianej działalności. Kontrakt z samozatrudnionym, podobnie jak w przypadku innych umów cywilnoprawnych nie może mieć znamion stosunku pracy, jakie reguluje art. 22 kodeksu pracy.

Art. 22. § 1.  Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

• 1¹. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
• 1². Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.