Mity HR. Część 3: Kiedy 2+2 nie jest 4. Jak rozumieć 80% wynagrodzenia za czas choroby?

Za jeden z istotnych przywilejów posiadania umowy o pracę (stosunku pracy), obok płatnego urlopu, bez wątpienia możemy ustalić zwolnienie lekarskie potocznie nazywane L-4. Często jednak spotykam się z problemami jakie ma statystyczny pracownik nie związany z HR, ze zrozumieniem zasad jego naliczania. Utarło się, że będąc na L-4 pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, co nawet reguluje art. 92 kodeksu pracy. Wiele osób zapewne przeżyło zdziwienie, otrzymując pensje i widząc że to jednak nie jest 80%. 🙂 Postaram się dziś wyjaśnić krok po kroku dlaczego tak jest.

Chcąc zrozumieć zasady naliczania wynagrodzenia za zwolnienie lekarskie, muszę podać trochę definicji.

1. Wynagrodzenie chorobowe
   • W ciągu roku kalendarzowego wypłacane jest przez pracodawcę przez pierwsze 33 trwania zwolnienia lekarskiego (lub 14 dni w przypadku osób, które ukończyły 55 rok życia).
   • 80% wynagrodzenia wypłacane jest z tytułu choroby, lub odosobnienia spowodowanego chorobą zakaźną.
   • 100% wynagrodzenia wypłacane jest z tytułu choroby w trakcie ciąży, wypadku w drodze do lub z pracy, lub poddaniu się badaniom lekarskim związanym z byciem dawcą.
2. Zasiłek chorobowy
   • Dotyczy wynagrodzenia za czas choroby od 34 dnia jego trwania (lub od 15, przy pracownikach powyżej 55 lat). Płatność w tym przypadku przechodzi na ZUS, a jeśli stan zatrudnienia wynosi co najmniej 20 osób nadal płaci pracodawca (a ZUS zwraca przy rozliczeniu).
   • 70% za okres pobytu w szpitalu.
   • 80% z powodu choroby (czyli jak przy wynagrodzeniu chorobowym).
   • 100% z tytułu choroby w trakcie ciąży.
3. Zasiłek opiekuńczy – w wysokości 80% z tytułu opieki nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny.
4. Zasiłek macierzyński i rodzicielski – 60%, 80% lub 100% z tytułu urodzenia dziecka oraz przysposobienia lub przyjęcia na wychowanie jako rodzina zastępcza.

Jak mamy rozumieć te procenty?

1. Wyliczamy podstawę wynagrodzenia za czas choroby – czyli średnie wynagrodzenie (miesięczne) wypłacone w okresie ostatnich 12 miesięcy. Jeśli pracownik pracuje krócej, to średnia jest oczywiście wyliczana za pełne przepracowane miesiące. A jeśli L-4 pojawia się w pierwszym miesiącu pracy, to podstawą jest po prostu miesięczne wynagrodzenie brutto. W skład podstawy wchodzą:
   • wynagrodzenie zasadnicze,
   • premie i prowizje (jeżeli są pomniejszane za okres niezdolności do pracy),
   • wynagrodzenie urlopowe,
   • wynagrodzenie za pracę w nocy i godzinach nadliczbowych,
   • inne dodatki i nagrody regulaminowe.
2. Odejmujemy 13,71% składek ZUS (emerytalne, rentowe oraz chorobowe).
3. Za jeden dzień niezdolności do pracy przysługuje wynagrodzenie stanowiące 1/30 podstawy. Czyli otrzymaną kwotę dzielimy na 30 dni i mnożymy przez ilość dni niezdolności do pracy (dni L-4). Uwzględniamy wszystkie dni kalendarzowe (także weekendy i święta).
4. Wynik mnożymy przez odpowiedni procent (70%, 80%, 100%) i mamy wynagrodzenie za dzień choroby.

Jak widać hipotetyczne 80% nie dotyczy wynagrodzenia brutto, a podstawy od której odjęliśmy już ZUS. Ale to nie koniec zagadek. 🙂

‼ Przez pierwsze 30 dni zatrudnienia pracownika obowiązuje okres wyczekiwania, czyli dopiero po tym czasie nabywa prawo do zasiłku. Wyjątkiem jest kontynuacja opłacania składek udokumentowana np. w świadectwie pracy, pod warunkiem nie przekroczenia 30 dni przerwy pomiędzy zatrudnieniem.

‼ Jeśli pomiędzy okresami zwolnień lekarskich nie ma przerwy minimum 3 miesiące, podstawa się „przepisuje”, a więc dopiero po 3 miesiącach od ostatniego L-4 można wyliczyć ją na nowo.

‼ Zmiana etatu w trakcie zatrudnienia zmienia także okres wliczany do podstawy, czyli przyjmujemy jedynie te miesiące od których nastąpiła ostatnia zmiana etatu.

‼ Okres wyczekiwania nie dotyczy absolwentów szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych. Innymi słowy podjęli pracę w oparciu o umowę o pracę lub umowę zlecenie z dobrowolną składką chorobową.

‼ Okres wyczekiwania nie dotyczy także pracowników z udokumentowanym przynajmniej 10-letnim okresem ubezpieczeniowym, tj. stażem pracy (na umowę o pracę).

‼ Okres wyczekiwania nie dotyczy zwolnienia lekarskiego z powodu wypadku w drodze do lub z pracy lub w pracy.

‼ Okres wyczekiwania nie dotyczy zasiłku opiekuńczego.